Η πληροφορία που αγνοείς μπορεί να σου σώσει ακόμη και τη ζωή.
Μπορεί να ζούμε σε μια άνευ προηγουμένου «εποχή της πληροφορίας» αλλά παρόλα αυτά χρησιμοποιούμε ελάχιστη από τη γνώση που έχουμε διαθέσιμη καθημερινά. Αυτοί που θέλουν να αδυνατίσουν συνήθως δεν προσέχουν τη διατροφή τους, αυτοί που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για να αντιμετωπίσουν μια σοβαρή ασθένεια αποφεύγουν τις εξετάσεις και οι περισσότεροι επιλέγουν να ενημερωθούν από το κανάλι ή την εφημερίδα που είναι πιο κοντά στις πολιτικές τους πεποιθήσεις.
Έχοντας ως βάση έρευνες για την οικονομία, την ψυχολογία και την κοινωνιολογία οι George Loewenstein, Russell Golman και David Hagmann από το πανεπιστήμιο Carnegie Mellon της Pennsylvania προσπαθούν να εξηγήσουν γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να ζήσουν τη δική τους πραγματικότητα, αποφεύγοντας σκόπιμα πληροφορίες που «απειλούν» την ευτυχία και την ευημερία τους.
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Economic Literature αποδεικνύουν πως παρότι υπάρχει η δυνατότητα για πρόσβαση σε οποιαδήποτε πληροφορία, οι πιο πολλοί εφαρμόζουν όλο και περισσότερες στρατηγικές προκειμένου να μην έρθουν σε επαφή με τη γνώση. Είναι επίσης εξαιρετικά ικανοί στο να κατευθύνουν επιλεκτικά την προσοχή τους στις πληροφορίες που απλά επιβεβαιώνουν ή ενισχύουν αυτά που πιστεύουν και «ξεχνούν» ή αγνοούν αυτές που είναι πιο κοντά στην αλήθεια.
«Μια από τις πιο βασικές αρχές της οικονομικής θεωρίας είναι πως οι άνθρωποι θα πρέπει να αναζητούν πληροφορίες που θα τους βοηθήσουν στη λήψη αποφάσεων και ποτέ δεν πρέπει να τις αποφεύγουν. Αντιθέτως, θα πρέπει διαρκώς ψάχνουν για πιθανές ανανεώσεις των πληροφοριών αλλά και τις τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο αυτό» τονίζει ο καθηγητής Οικονομικών και Ψυχολογίας Loewenstein και συμπληρώνει πως «συχνά όμως προτιμούν να απομακρύνονται από όλες τις χρήσιμες γνώσεις που θα τους βοηθούσαν να εκλάβουν ορθότερα την πραγματικότητα καθώς η ίδια η πληροφορία τους μοιάζει επίπονη. Για παράδειγμα, οι κακοί καθηγητές θα μπορούσαν να βελτιωθούν αν λάμβαναν υπόψιν το feedback των φοιτητών τους. Αλλά οι πιο πολλοί δεν θα το κάνουν».
Ακόμη όμως και τη στιγμή που επιλέγουν να αγνοήσουν την πληροφορία δεν δείχνουν να καταλαβαίνουν πλήρως την ερμηνεία της πράξης τους. Δεν διστάζουν μάλιστα να τεθούν αντιμέτωποι ακόμη και με τις ίδιες τις επιστήμες, αν κάποιες αποδεδειγμένες θεωρίες και πρακτικές έρχονται σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις τους.
Η αποφυγή πληροφοριών μπορεί να αποβεί τρομερά επιβλαβής όταν αφορά ανθρώπους που χάνουν την ευκαιρία να προλάβουν σοβαρές ασθένειες ή τρόπους για να εξασφαλίσουν καλύτερες οικονομικές συνθήκες όταν βγουν στη σύνταξη. Πραγματικά μιλάμε για σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις.
«Μια από τις βασικότερες συνέπειες αυτών που αποφεύγουν την πληροφορία είναι ότι δεν ασχολούνται και δεν υιοθετούν απόψεις και θεωρίες επιστημόνων που έχουν δαπανήσει αρκετά χρόνια πάνω σε αυτές και έχουν μια τεκμηριωμένη θέση. Το να βομβαρδίζεις τους ανθρώπους αυτούς με πληροφορίες που αμφισβητούν τις αγαπημένες τους τοποθετήσεις -συνηθισμένη στρατηγική πειθούς- είναι πιο πιθανό να ενισχύσει περισσότερο τις άμυνές τους. Η μείωση της πολιτικής πόλωσης και ο περιορισμός ανθρώπων που τις ενισχύουν αλλά και "τρέφονται" από αυτές είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» λέει με τη σειρά του ο Hagmann, κάτοχος Ph.D. στις Κοινωνικές Επιστήμες.
Παρά τις όποιες συνέπειες ωστόσο, η αποφυγή πληροφοριών δεν είναι πάντοτε λάθος ή απλά μια ηλίθια αντίδραση και σε αυτό παίρνει σαφή θέση ο Golman, βοηθός καθηγητή Κοινωνικών Επιστημών: «Κάθε άνθρωπος έχει συγκεκριμένο λόγο που επιλέγει την άγνοια. Κάποιος που δεν κάνει εξετάσεις ζει τη ζωή του όπως θέλει μέχρι τη στιγμή που μια σοβαρή ασθένεια θα του χτυπήσει την πόρτα. Κάποιος που δεν αποταμιεύει ποτέ μπορεί πιο εύκολα να βρεθεί αντιμέτωπος με μια οικονομική καταστροφή. Αλλά πάντα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο όλοι ζουν και πώς αυτές αλλάζουν καθώς τα χρόνια περνούν».
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αν γίνει βαθύτερη ανάλυση στο «πότε», το «γιατί» και το «πώς» οι άνθρωποι επιλέγουν να αγνοήσουν ορθές πληροφορίες, θα βοηθήσει κυβερνήσεις, εταιρείες και οργανισμούς να μεριμνήσουν αποτελεσματικά, χωρίς να τους κατακλύζουν με «ανεπιθύμητα» κάθε φορά μηνύματα.
