Τον αγνοήσαμε, μα τρύπωνε όποτε μας έβρισκε μόνους. Έδενε το στομάχι κόμπο και μας έβρεχε τα μάτια. Τον κάναμε χορό και μαλάκωσε κάπως. Στοπ εδώ. Όχι στον οποιονδήποτε χορό, αλλά στον έναν που χορεύεται με την ψυχή. Γιατί το ζεϊμπέκικο είναι παραπάνω από ένας χορός. Είναι το συναίσθημα κι η έκφρασή του, είναι λεβεντιά, επανάσταση που βγαίνει απ’ την πίκρα, είναι αρχοντιά μετά, αφού σε λυγίσουν.
Το ωραιότερο ζεϊμπέκικο το χόρεψαν όσοι δε σκέφτηκαν τις φιγούρες, που θ’ ακολουθήσουν. Όσοι μες τη μέθη και τις σπασμένες άμυνες, αυτοσχεδίασαν τα πιο δυναμικά βήματα. Είναι εκείνοι οι άνθρωποι με τη μαγκιά στο βλέμμα και την μπέσα στην ψυχή. Αυτούς που τα ζόρια τους έκαναν πιο δυνατούς απ’ ότι τους βρήκαν. Αυτούς που την απελπισία, που τους κέρασε η ζωή, την έκαναν γέφυρα και δάμασαν τους κανόνες και τις ηθικές της.
Το ζεϊμπέκικο μπορεί να ξεκίνησε ως κατεξοχήν αντρικός χορός, αλλά υπάρχουν κάτι γυναίκες με καρδιά αλήτισσα, που βγάζουν ασπροπρόσωπη την ιστορία του. Είναι εκείνες που σε μια παρέα θαυμάζεις την αυτοπεποίθησή τους και σε τρομάζει ο μυστικισμός τους. Εκείνες που φαίνονται δυναμικές κι αχειραγώγητες. Αυτές που αν χορέψουν ζεϊμπεκιά, αποσβολώνεται ο κόσμος απ’ τα γύρω τραπέζια, γιατί το λέει η καρδιά τους. Εκείνη την ώρα δε ντρέπονται να φανερώσουν την αδυναμία τους, τον νταλκά τους και να τσαλακωθούν γι’ αυτόν.
Να τις θαυμάζετε τις γυναίκες που ανοίγουν τα χέρια κι υποστηρίζουν έναν τέτοιο χορό. Γιατί μόνο αν τον νιώθεις, μπορείς να τον χορέψεις. Κι αυτές πόνεσαν από έρωτες που τις πούλησαν φούμαρα για όνειρα, κι από φιλίες που καταχράστηκαν το φιλότιμο. Έχουν ακόμη σημάδια από πισώπλατες μαχαιριές και λάσπες στα γόνατα απ’ την αδικία. Έχουν ένα γαμημένο παράπονο κι έναν μπάσταρδο θυμό που δεν εκφράστηκε. Οι ίδιες είναι που φόρτωσαν τις εμπειρίες στην πλάτη και τις είπαν μαθήματα. Εκείνες που γίνονται κυρίαρχοι της πίστας, αφού πρώτα έγιναν κυρίαρχες του εαυτού τους.
Γελάνε αληθινά κι έχουν την καρδιά ανοιχτή στον καθένα, μα όταν χορεύουν, βλέπεις τις ρωγμές και τα ράμματα, που άφησαν, όσοι πέρασαν. Είναι ευαίσθητες με καρδιά λιονταριού. Γοητεία ανυπέρβλητη με μια ακαταμάχητη θηλυκότητα.
Το κρασί το πίνουν σε καράφια και τις μπίρες σε καφάσια. Μάγκες γένους θηλυκού. Ξέρουν από ρεμπέτικο και μερακλίδικους μεζέδες. Από τσίπουρο και στριφτά τσιγάρα. Ξέρουν από δεινά, ανεκπλήρωτα όνειρα και πληγωμένες αγάπες. Ξεχωρίζουν τους γλεντζέδες απ’ τους επιδειξίες, την αρχοντιά απ’ την προσποίηση.
Την αφεντιά τους τη δίνουν εκεί που γουστάρουν, κι αρνούνται πολλές φορές την ασφάλεια για έναν αβέβαιο παράδεισο. Διψούν για κάτι παραπάνω και κυνηγούν το ανέφικτο, όταν βλέπουν γύρω τους όλα τα εφικτά. Θα το ‘καναν ξανά και ξανά και θα χόρευαν την απογοήτευση με την ίδια σωματική ένταση κάθε φορά. Θα εξέφραζαν με το σώμα την πίκρα, θα έδειχναν την ήττα τους μ’ ένα κάθισμα και θα έβγαιναν απ’ το αδιέξοδο με μια στροφή. Θα δήλωναν με το χορό πως δε λυγίζουν ό,τι κι αν συμβεί.
Οι γυναικείες ζεϊμπεκιές είναι για λίγες. Είναι για όσες έχουν επαναστατικό πνεύμα, που δεν προσαρμόστηκε σε κανόνες, που τις πρόσταξαν. Είναι για όσες μπορούν να κρατήσουν το κεφάλι περήφανο σε μια στροφή της ζωής ή της μουσικής. Για όσες χορεύουν για τον πόνο που κουβαλούν κι ανοίγουν τα χέρια εξουσιάζοντάς τον. Είναι για ‘κείνες που με τον ήχο απ’ το μπουζούκι βάζουν μπουρλότο σε καταστάσεις που τις τσάκισαν κι ακούνε την πενιά ως ελπίδα για όσα θα ‘ρθουν.
Θέλει κότσια να προσεγγίσεις τέτοια θηλυκά. Δεν τις νοιάζει, αν τις αποδέχεσαι. Ούτε αν τις χειροκροτήσεις. Την επιβεβαίωση δεν τη μετράνε με λόγια και με γαρύφαλλα. Τη μετράνε με δόσιμο ολοκληρωτικό, όπως αυτό που βγάζουν και στο χορό επάνω.
Το ζεϊμπέκικο είναι ο πιο μοναχικός χορός, για όσους μόνοι τους σηκώθηκαν για να παλέψουν με τα ντέρτια τους. Δε θέλει κορμοστασιά, υπερηφάνεια θέλει. Ανθρώπους με αξιοπρέπεια και λόγο τιμής. Θέλει γυναίκες που έχουν προσωπικότητα σαν να μεγάλωσαν στον Πειραιά κι όψη που ταιριάζει σε μεγάλα σαλόνια.
Απόψεις του τύπου «οι γυναίκες δε χορεύουν ζεϊμπέκικο» είναι τουλάχιστον ξεπερασμένες, ρατσιστικές και φαλλοκρατικές. Δικαίωμα στον πόνο έχουν όλοι, όπως και στην έκφρασή του. Να τις σέβεστε τις γυναίκες που χορεύουν ζεϊμπέκικο. Να τις σέβεστε για τον κόσμο τους, αλλά κυρίως να τις ακούτε μέσα απ’ τα ανοιχτά χέρια και τις γρήγορες στροφές.
Γράφει η Μαρία Παναγιώτου
Πηγή
